Taliska ciidamada Mareykanka ee loo yaqaano AFRICOM ayaa bishii lasoo dhaafay sheegtay in uu fuliyey duqeyn loo adeegsaday diyaaradaha duuliye la’aanta ah taas oo ka dhacday deegaan qiyaastii 40 mile u jira magaalada Muqdisho.
Duqeyntan ayey talisku ku sheegay in culeyska looga qafiifinayey maleeshiyaat ka tirsan DF-ka oo go’doomay kadib markii ay kamiin culus kala kulmeen xoogag hubeysan oo katirsan Xarakada Al-Shabaab.
Arrintan waxay dhacaysaa iyadoo Xarakada Al-Shabaab ay bilihii lasoo dhaafay fulisay silsilado weeraro ah oo isugu jira qaraxyo, weeraro toos ah iyo dilal qorsheysan kuwaas oo badankood ka dhacayey magaalada Muqdisho laguna kala dhantaalayey hanaanka doorashada baarlamaaniga ah ee ka socota wadanka.
Si guud waxay Xarakadu ballaarisay weerarada ay ka fuliso guud ahaan gobolada Soomaaliya si ay sharciyada uga qaado xukuumada uu hoggaamiyo Farmaajo iyo una majaxaabiso taageerada waxa loogu yeero beesha caalamka ee tabantaabiya xukuumadda taagta daran ee Muqdisho.
Xarakada Al-Shabaab oo muddo dheer saameyn xooggan ku laheyd koonfurta Soomaliya ayaa sidoo kale u dustay deegaanada loo yaqaano NFD ee ay maamusho Kenya, halkaas oo ay ka sameysteen saldhigyo military oo ay kasoo abaabulaan weerarada ka dhanka ah ciidamada Police-ka iyo kuwa military-ga ee Xukuumada Nairobi.
Wargeyska Wall Street Journal wuxuu leeyahay: dhulka ay imika maamusho Xarakada Al-Shabaab ayaa aad u ballaartay waxaana ururka hadda lagu tiriyaa mid ka mid ah jamaacaatka ugu naajixsan ee Islaamiyiinta dagaalamaya, waxayna ku rajo weyn tahay in ay sida Taliban oo kale qabsato guud ahaan Soomaaliya marka ay soo idlaato taageerada ay beesha caalamka u fidiso xukuumad Soomaaliya.
Midowga Afrika ayaa dhawaan sameeyey qorshe lagu xoojinayo amniga Soomaaliya, laguna xakameynayo isfidinta kooxda, iyagoo howlgalkooda Soomaaliya. Bishii lasoo dhaafay midowga Africa iyo xukuumada Federaalka Soomaaliya ayaa gaaray is afgarad lagu ballaarinayo howlgalka ciidamada Afrikaanta ee Soomaaliya kuwaas oo mudada howlgalkoodu ku ekaa 31ka bisha March ee sanadka 2022-ka.
Muddo kordhintan ayaa keentay in la sameeyo isbedel mudnaanta siinaya kala wareegga mas’uuliyada amni ee wadanka, iyadoo la xoojinayo in diiradda la saaro tababarka iyo hormarinta ciidamada iyadoo la adeegsanayo magac cusub oo loo bixiyey: “howlgalka kala wareegga ee Soomaaliya” oo marka magaciisa lasoo gaabiyo loo yaqaano ATMIS.
Hadda AMISOM waxay sheegtaa in ay wadanka ka joogaan 22,000 oo askari kuwaas oo sida wargeysku sheegayo shaqadoodu tahay un in ay ka hortagaan furasho iyo futuuxaad horleh oo ay sameeyso Xarakada Al-Shabaab islamarkaana aanan wax niyad ah u heynin in ay iyaga duullaan qaadaan.
Maleeshiyaatka xukuumada Soomaaliya ayuu wargeysku sheegay in ay bilihii lasoo dhaafay qaadayeen weeraro fara badan oo ay ku doonayaan inay ku muujinayaan ina y leeyihiin isku filnaansho ayna weerari karaan cadowgooda iyagoo aanan heysan taageerada diyaaradaha Mareykanka, balse maleeshiyaatkan ayaa ku jabay dagaaladii ugu dambeeyey ee ay ku qaadeen saldhigyada jihaadiyiinta ee Hiiraan, Sh/dhexe iyo Sh/hoose, ayna qaarkood ku qasbanaadeen inay qeylo dhaan u dirsadaan diyaaradaha Mareykanka kadib markii ay go’doomeen sida dhacday weerarkii ugu dambeeyey ee ka dhacay xadka ay iska galaan Hiiraan iyo Sh/dhexe.
Xitaa haddii ay weeraro ku qaadaan deegaanada ay maamulaan jihaadiyiinta waxaa wargeyska Wall Street Journal uu sheegayaa in maleeshiyaatka Soomaalida aysan lahayn awood ay ku sii difaacdaan magaalooyinka ay qabsadaan sidaas darteedna looga taag waayey in ay maalmo kooban ku nagaadaan goobaha ay qabsadaan.
Wuxuu sheegay in aysan awood u lahayn in ay iska difaacaan weerarada rogaalcelinta ah ee Mujaahidiinta xilliyada ay weerarada soo qaadaan.
Mareykanka ayaa bishii Dec. ee sanadkii 2020ka sheegay inuu soo daabulay ku dhawaad 700 oo askari oo ku sugnaa Soomaaliya si ay tababaro iyo talooyin xagga dagaalka ah u siiyaan maleeshiyaatka Soomaalida ee dagaalka kula jira Xarakada Al-Shabaab, balse sidaas oo ay tahay hadana weli waxaa Soomaaliya ku sugan boqolaal askari oo kale kuwaas oo meelo kala duwan oo wadanka ka mid ah ku bixiya tababaro military.
Bishii lasoo dhaafay Safiirka cusub ee Mareykanka, Laari Andaree, taliyaha ciidamada Mareykanka ee Africa, Steven Townsend iyo saraakiil katirsan DF-ka ayaa booqasho ku tagey saldhigga ciidamada Mareykanka ee Balidoogle halkaas oo saraakiil ciidamo American ah ay ku bixinayeen tababar la siinayey maleeshiyaatka dowladda.
Laari Andaree ayaa sheegay inuu Mareykanku dadaal xoogan ku bixin doono dhismaha maleeshiyaat awood leh oo la dagaalamo waxa uu ugu yeeray argigixisada.
Ugu dambeyntii wargeysku wuxuu leeyahay, Xasilooni darada siyaasadeed ee ka jirta wadanka oo lagu daray kala wareegga uu galay howlgalka AMISOM, lagu sii daray Al-Shabaab oo dhiiranaan xad dhaaf ah ka qaaday guushii Islaamiyiinta ee Afghanistan, waxay caqabad gaar ah ku keentay xukuumada taagta daran ee ka jirta Soomaaliya, sidaas darteed waa in taliska ciidamada Mareykanka ee AFRICOM uu xukuumadan ka caawiyaa sidii culeyskaas looga qafiifin lahaa.
